تأثیر پیری بذر و پیش تیمار با پیریدوکسین بر رشد و عملکرد سویا در رقابت با علف های هرز

کاهش رشد رویشی گیاهچه ها، یکی از پیامدهای زوال بذر است که منجر به کاهش قدرت رقابت گیاه، استفاده از امکانات محیطی و قدرت تحمل در برابر شرایط نامساعد محیطی می شودو به کشاورزان خسارت وارد می کند. بنابراین باید به دنبال راه حل هایی جهت افزایش بازدهی این بذور زوال یافته، طی دوره های انبارداری باشیم. از این رو به منظور بررسی تأثیر پیریدوکسین برخصوصیات گیاه سویا حاصل از بذور زوال یافته در شرایط عدم وجین علف هرز، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1393 در دانشگاه شاهرود اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 2 سطح علف هرز (عدم وجین و وجین)، زوال بذر در 3 سطح (صفر، 70 و 90 ساعت) و پیش تیمار بذرها با پیریدوکسین در 3 سطح (صفر، 02/0 و 04/0 درصد) بودند. فرسوده کردن بذور سویا در مدت زمان 70 و 90 ساعت در رطوبت 100 درصد و دمای 40 درجه سانتی گراد انجام شد. مدت زمان پیش تیمار با سطوح پیریدوکسین نیز 6 ساعت بود. نتایج نشان داد عدم وجین علف های هرز و همچنین افزایش درجه فرسودگی موجب کاهش وزن خشک برگ، ساقه و غلاف، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه، کلروفیل a وb، کاروتنوئید، کاهش فعالیت کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز، درصد و عملکرد روغن، درصد و عملکرد پروتئین، قندهای محلول برگ و شاخص سطح برگ شد. با افزایش درجه فرسودگی بذر میزان پراکسیداز نیز مانند سایر آنزیم هاکاهش یافت. پیش تیمار بذور با پیریدوکسین به ویژه در غلظت 02/0 درصد، افزایش معنی دار در اکثر صفات مانندوزن خشک برگ، ساقه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه، کلروفیل a وb، کاروتنوئید، فعالیت آنزیم های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، عملکرد روغن، درصد پروتئین و عملکرد پروتئین را به دنبال داشت. پیریدوکسین تأثیر معنی داری روی بذور زوال یافته سویا نداشت. طبق نتایج به دست آمده، بذرهای زوال یافته توانایی کمتری در رقابت با علف های هرز داشتند که سرانجام منجر به کاهش بسیار معنی داری در عملکرد دانه گردید. البته استفاده از غلظت 02/0 درصد پیریدوکسین در این شرایط موجب بهبود پارامترهای رشد و عملکرد شد. بنابراین در مجموع این غلظت از پیریدوکسین را می توان به عنوان موثرترین غلظت در شرایط وجین و عدم وجین در محدوده این آزمایش معرفی کرد.